A
B
C
co ma być
co ma być
Rok produkcji: 2002
Tytuł, reżyser: Edi, reż. Stanisław Bareja.
Scena z filmu: Pani Jadzia – sprzedawczyni (Barbara Dzido–Lelińska) odpowiada na przywitanie ze strony Ediego (Henryk Gołębiewski): – Dobry dobry, co ma być?
Wyjaśnienie: Co podać?
D
delikatesy
delikatesy
Rok produkcji: 1977
Tytuł, reżyser: 40-latek, reż. Jerzy Gruza
Scena z filmu: Walendziak (Jan Gałązka): – Jutro raniutko wysyłam żonę do delikatesów po mąkę i cukier. – Po co? – Nie wiem, nie znam się… Lubię mieć to w domu.
Wyjaśnienie: Delikatesy, czyli samoobsługowy sklep spożywczy, w PRL symbol nowoczesności.
E
F
G
H
I
J
K
kartki
kupować kota w worku
kartki
Rok produkcji: 1983
Tytuł, reżyser: Alternatywy 4, odc. 1, reż. Stanisław Bareja.
Scena z filmu: Pacjent (Zdzisław Szymański) wyjmuje z kieszeni kartki na wódkę – To może pan doktór weźmie na parapetówkę?
Wyjaśnienie: Kartki umożliwiały zakup reglamentowanych towarów w ilości na nich wskazanej.
___________________________________________________________________________________________________________________
Rok produkcji: 1986
Tytuł, reżyser: Zmiennicy, odc. 12, reż. Stanisław Bareja.
Scena z filmu: Kasia (Ewa Błaszczyk): – I ta redaktorka mówi „Wtedy jeszcze kartek nie było”, a on na to „Powiedzmy, że antycypowałem”.
Wyjaśnienie: Czym były kartki już wyjaśniono wyżej Ale aż prosi się o przywołanie wypowiedzi piłkarza pytanego przez dziennikarza, ile goli strzeli w sezonie. „Nie chciałbym antycypować” – odpowiada napastnik.
kupować kota w worku
Rok produkcji: 1936
Tytuł, reżyser: Ada! To nie wypada, reż. Konrad Tom
Scena z filmu: Dziewianowski (Antoni Fertner) do hrabiego Orzelskiego (Kazimierz Junosza–Stępowski): – Nie możecie kupować kota w worku (o konieczności zaaranżowania spotkania jego córki z przyszłym narzeczonym)
Wyjaśnienie: Czyli w ciemni
L
M
MHD
MHD
Rok produkcji: 1966
Tytuł, reżyser: Bariera, reż. Jerzy Skolimowski
Scena z filmu: Jeden ze studentów (Andrzej Herder) mówi w restauracji: – Spódnica z MHD, a szmalec z rękawa wycieka.
Wyjaśnienie: Miejski Handel Detaliczny – uspołeczniona sieć sklepów działająca od 1950 roku. Wypowiedź studenta można by porównać do „słoma z butów wystaje”, mimo zakupu w eleganckim sklepie.
N
na raty
na raty
Rok produkcji: 1965
Tytuł, reżyser: Trzy kroki po ziemi, reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
Scena z filmu: Sędzia (Wiesław Michnikowski) w bufecie do Lutka (Ludwik Pak): – A może ty byś mi podżyrował weksel? Chcę wziąć telewizor na raty.
Wyjaśnienie: W 1965 roku było już ponad milion odbiorników TV (dla porównania w 1957 – 21 tysięcy). Podżyrować – zobowiązał się spłacić dług w przypadku niewypłacalności dłużnika.
O
P
Pewex
podżyrować weksel
Pewex
Rok produkcji: 1965
Tytuł, reżyser: Trzy kroki po ziemi, reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
Scena z filmu: Sędzia (Wiesław Michnikowski) w bufecie do Lutka (Ludwik Pak): – A może ty byś mi podżyrował weksel? Chcę wziąć telewizor na raty.
Wyjaśnienie: W 1965 roku było już ponad milion odbiorników TV (dla porównania w 1957 – 21 tysięcy). Podżyrować – zobowiązał się spłacić dług w przypadku niewypłacalności dłużnika.
___________________________________________________________________________________________________________________
Rok produkcji: 1983
Tytuł, reżyser: Alternatywy 4, odc. 1, reż. Stanisław Bareja.
Scena z filmu: Poeta (Stanisław Gawlik): – W Mławie tłum odprowadzał mnie do autobusu. Skandowali tytuły moich wierszy. W Serocku dyktowałem entuzjastom moje zaangażowane erotyki. A towarzysz Jan Winnicki przysłał mi kosz delikatesowy z Peweksu z tą oto wizytówką.
Wyjaśnienie: Jak wspomniano wyżej, sklep w których można było kupić za waluty wymienialne towary niedostępne w innych sklepach lub trudno dostępne uchodził za ekskluzywny. Marka „Pewex” pochodziła od skrótu Przedsiębiorstwo Eksportu Wewnętrznego.
podżyrować weksel
Rok produkcji: 1965
Tytuł, reżyser: Trzy kroki po ziemi, reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
Scena z filmu: Sędzia (Wiesław Michnikowski) w bufecie do Lutka (Ludwik Pak): – A może ty byś mi podżyrował weksel? Chcę wziąć telewizor na raty.
Wyjaśnienie: W 1965 roku było już ponad milion odbiorników TV (dla porównania w 1957 – 21 tysięcy). Podżyrować – zobowiązał się spłacić dług w przypadku niewypłacalności dłużnika.
R
remanent
rynek nieuspołeczniony
remanent
Rok produkcji: 1965
Tytuł, reżyser: Lekarstwo na miłość, reż. Jan Batory.
Scena z filmu: Podczas narady szajki dotyczącej skoku na bank, jeden z jej członków mówi: – To ja nie mogę brać udziału. w naszej firmie w tym miesiącu jest remanent.
Wyjaśnienie: Inwentaryzacja, spis.
rynek nieuspołeczniony
Rok produkcji: 1970
Tytuł, reżyser: Hydrozagadka, reż. Andrzej Kondratiuk
Scena z filmu: Profesor Milczarek (Wiesław Michnikowski): – Znaleziono przy nim pewien element mogący świadczyć o przeciekach na rynek nieuspołeczniony materiałów niezbędnych do budowy stosu atomowego.
Wyjaśnienie: Czyli prywatny.