Siódma pieczęć (1957), 96′
reż. Ingmar Bergman
Filmowa twórczość Ingmara Bergmana zawiera w sobie trzy perspektywy oglądu ludzkiego świata: metafizyczną, moralistyczną i psychologiczną. W Siódmej pieczęci, która urasta do rangi filozoficznego traktatu zadającego pytanie o istnienie Boga, dominują dwie pierwsze. Idealizm powracającego z wyprawy krzyżowej rycerza Antoniusa Blocka zostaje tu zderzony z materializmem jego giermka Jönsa, tworząc ideowy konflikt stojący u podstaw całego filmu. Nad wszystkim unosi się natomiast cień śmierci – jedynej rzeczy, której człowiek może być pewny. I to właśnie w wyniku konfrontacji Blocka z ostatecznością wyłania się moralistyczne przesłanie filmu. Aby ocalić parę kuglarzy z dzieckiem, rycerz – przystępując do gry w szachy ze Śmiercią – przedkłada wartość ludzkiej wspólnoty nad swój egzystencjalny indywidualizm.
Wielkość Siódmej pieczęci najlepiej oddał Aleksander Jackiewicz, pisząc zaraz po polskiej premierze filmu: „(…) w dobie, gdy film dąży do uproszczenia środków wyrazu, do użycia formy w sposób prawie niezauważalny, Bergman pakuje do swojego filmu teatralną Śmierć, łysą, pomarszczoną i odzianą w czarną opończę, Matkę Boską w koronie na głowie z pulchnym Jezusem uczącym się chodzić, świergot atelierowych ptaszków w sielankowych scenach, podświetlone reflektorami twarze aktorów na tle surowych szwedzkich pejzaży i szachownicę wreszcie nie wiadomo skąd zawsze się biorącą na kamieniu, pomiędzy rycerzem i Śmiercią. Mogłoby z tego wyjść coś zupełnie strasznego. A przecież ów film jest nie tylko »kamieniem mądrości« całego dotychczasowego dorobku jego autora i – jak chce tego krytyka zachodnia – najwyższym jego osiągnięciem w ogóle, lecz jest jednym z najśmielszych i najbardziej wstrząsających dzieł sztuki, jakie widziałem, może »Faustem« kinematografii”.