Zbigniew Rybczyński

Zbigniew Rybczyński, twórca autorskich animowanych filmów eksperymentalnych, reżyser, operator, scenarzysta, studiował w łódzkiej Szkole Filmowej, był członkiem awangardowej grupy Warsztat Formy Filmowej. W 1983 roku zdobył Oscara w kategorii „Najlepszy krótkometrażowy film animowany” za Tango, zrealizowane w studiu Se-Ma-For i Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi. W halach WFF metodą live-action Rybczyński nakręcił 22 epizody z życia postaci, których losy łączą się w pokoju pewnego mieszkania. Na podłodze dekoracji narysował trasy, którymi mieli przechodzić aktorzy, by w fazie zdjęć ograniczyć nachodzenie na siebie sylwetek. Osobna taśma posłużyła mu do zarejestrowania tła. Wywołał i zmontował negatyw materiału z aktorami, a następnie wykonał z niego kopię pozytywową, by później stworzyć rysunki na celuloidach (maski), gotowe do fotografowania na wybranej dekoracji.

Dzięki codziennym raportom mamy dokumentację miejsca i godzin pracy, składu grupy zdjęciowej i wykonanych czynności. Tak prace nad filmem wspominała Jadwiga Wendorff, dyrektor artystyczna Se-Ma-Fora w latach 1979–1990: „Idę korytarzem na ul. Pabianickiej [w siedzibie Studia Małych Form Filmowych „Se-Ma-For”] i podchodzi Zbyszek Rybczyński, pokazuje mi kartkę podzieloną na kwadraciki, kawałeczki i mówi: «Wiesz, Jadwiga, chciałem ci pokazać projekt. Będę robił taki film». Popatrzyłam na ten projekt i nic nie zrozumiałam. Zdjęcia były robione na Łąkowej [w WFF], a potem na Bednarskiej [w oddziale Se-Ma-Fora]. Rok nie wychodził z Bednarskiej. Trudno w to uwierzyć, ale mieszkał tam, spał tam, jadł tam. Teraz jak się na to patrzy, to można by się wspomóc jakąś techniką, ale w tamtych czasach trzeba było wszystko nakręcić, wszystko zrobić i to naprawdę była katorżnicza praca”.

Katalog wystawy Łódź filmowa Muzeum Kinematografii w Łodzi, 2021.