Przejdź do treści

Filmowa historia pałacu

Fotos z filmu. Mężczyzna z bujną brodą obejmuje dziewczynę z ciemnymi włosami spiętymi do góry.

Biały mazur (1978)
reżyseria: Wanda Jakubowska

Film historyczno-biograficzny o Ludwiku Waryńskim, zrealizowany na motywach powieści Tadeusza Hołuja Róża i płonący las. Prof. Monika Talarczyk, badaczka filmu i kina kobiet, pisze: „Biały mazur był w swoim czasie, w 1978 roku, dowodem kompletnego odklejenia od rzeczywistości, czymś tak całkowicie oddzielonym od rosnącego kryzysu gospodarczego (to znowu była superprodukcja, realizowana we współpracy z Mosfilmem) i politycznego, że to aż zawstydzające. Przywołałam go w tytule książki [Biały mazur], żeby go powiązać ze wstydem, który mi towarzyszył przy mówieniu i pisaniu o kobietach kina. Dziś patrzę na ten film inaczej. Widzę reżyserkę, która po odsunięciu od pracy w łódzkiej szkole filmowej i odebraniu jej własnego zespołu START, spędza kilka lat na kanapie w swoim mieszkaniu na Brackiej, paląc, pijąc i czytając gazety. Widzę kogoś, kto podnosi się po raz ostatni do filmu o proletariacie, angażuje na statystów robotników z Zakładu Maszyn Budowlanych im. Ludwika Waryńskiego i przypomina o korzeniach ruchu robotniczego u progu narodzin Solidarności” (Monika Talarczyk-Gubała, Wanda Jakubowska. Od nowa).

Z pałacowych wnętrz widoczna jest sala jadalna – w scenie rozmowy biesiadników filmowanej nieruchomą kamerą – oraz sala balowa, gdzie odbywa się zebranie młodych socjalistów. Kiedy pani domu (Irena Laskowska) zaprasza gości na podwieczorek, drzwi, w których się pojawia, prowadzą z sali balowej do sali mauretańskiej, a w tle widoczna jest przez chwilę jadalnia i pokój kredensowy.

Czerwone węże (1981)
reżyseria: Wojciech Fiwek

Film dla młodzieży, zrealizowany na podstawie książki Heleny Boguszewskiej pod tym samym tytułem, opowiada o dzieciach ze Śląska, które w czasie hutniczych strajków w latach 30. XX wieku przyjeżdżają do robotniczych rodzin mieszkających na łódzkim Księżym Młynie.

Wśród rozrywek zaproponowanych dzieciom jest wizyta w fotoplastikonie (zabytek znajduje się dziś w zbiorach Muzeum Kinematografii), gdzie oglądają egzotyczne widoki z Egiptu.

Fotos z filmu. W kuchni na krzesłach siedzą chłopiec i mężczyzna w średnim wieku. Chłopiec opiera nogę o stołek.
Fotos z filmu. W altanie siedzi para. Blondynka ubrana w kwiecistą sukienkę. Patrzy na nią brunet w jasnym garniturze.

Inland Empire (2006)
reżyseria: David Lynch

Surrealistyczna opowieść, której realizacja zaczęła się od kartki papieru zapisanej przez reżysera w łódzkim Grand Hotelu. Początkująca hollywoodzka aktorka (Laura Dern) dostaje rolę w remake’u polskiego filmu i utożsamia się z graną postacią. Jej historia przeplata się z wieloma wątkami, m.in. z sitcomem o ludziach-królikach i z tajemniczymi wydarzeniami rozgrywającymi się w niepokojącym, zimowym mieście oraz na amerykańskiej ulicy.

Pałac Scheiblera pojawia się w tylko na chwilę, gdy kamera filmuje nocą ośnieżoną Łódź, jej XIX–wieczne kamienice, ozdobne ogrodzenia i fasady fabrykanckich pałaców.

Jak daleko stąd, jak blisko (1971)
reżyseria: Tadeusz Konwicki

„Jestem w podróży. Wyruszyłem w przyszłość, która będzie odbiciem przeszłości” – mówi bohater filmu (Andrzej Łapicki). W psychologicznym filmie 40-letni Andrzej spotyka widma bliskich i znajomych osób ze swojej przeszłości.

Pałac stał się scenerią jednej z najważniejszych, niezwykle skomplikowanych inscenizacyjnie sekwencji. W dusznych od oparów alkoholu i gęstego dymu wnętrzach rezydencji – od sali jadalnej przez mauretańską, balową, bibliotekę, buduar po gabinet, szatnię i klatkę schodową – odbywa się przyjęcie urodzinowe Andrzeja. Przy akompaniamencie zespołu z refrenistą, bawią się bohaterowie filmu, a wspomnienia i złudzenia mieszają się z dniem dzisiejszym. Efektownie oświetlone zabytkowe wnętrza tworzą labirynt, mężczyzna spotyka w nim postaci pochodzące z różnych porządków czasu i przestrzeni: dawno nieżyjącego ojca, którego jest teraz niemal równolatkiem, przyjaciela-samobójcę, elegancką Musię (Maja Komorowska), Zosię (Ewa Krzyżewska) i Szymona (Edmund Fetting), jeszcze przed emigracją z kraju, namolnego kolegę z pracy Włodka (Zdzisław Maklakiewicz) z dwiema dziewczynami oraz pełną powabu nieznajomą piękność (Anna Dymna), która wyznaje mu miłość i ulega jego pożądaniu na klatce schodowej. W pałacu czekają też prześladujące go chochoły.

Gustaw Holoubek widziany lekko z profilu. Patrzy prosto obiektyw.
Owczarek niemiecki z szeroko otwartym pyskiem. Łapami opiera się o drewniany barek.

Komisarz Alex (2012)
reżyseria: Krzysztof Lang

Polska wersja popularnej austriacko–włoskiej serii detektywistycznej Komisarz Rex.

W odcinku XXV serialu (Trzy sekundy) na targowisku ginie jeden z handlarzy. Policja podejrzewa zabójstwo. Komisarz Bromski (Jakub Wesołowski) poznaje wdowę po zamordowanym, piękną Rosjankę (Karolina Chapko), która prowadzi knajpę w pobliżu miejsca zabójstwa.

W sali balowej została nakręcona scena, w której zostaje znaleziony nieboszczyk.

Lalka (1977)
reżyseria: Ryszard Ber

W odcinku piątym serialu (Widziadło) serialowej adaptacji powieści Bolesława Prusa sala balowa stała się pokojem w paryskim Grand Hotel du Louvre, gdzie zatrzymał się Stanisław Wokulski (Jerzy Kamas). Tu składa mu wizytę profesor Bernard Geist (Mieczysław Voit), opowiadając o swoich doświadczeniach z metalem lżejszym od powietrza. W jednej z późniejszych scen, w drzwiach prowadzących z sali balowej do gabinetu, pojawia się boy, przynoszący Wokulskiemu list od prezesowej Zasławskiej.

Fotos z filmu "Lalka". W centrum mężczyzna ubrany w smoking i kobieta trzymająca parasolkę w dłoni. W tle rozmyte miasto.
Fotos z filmu. Mężczyzna podpiera twarz ręką. Ciemne tło.

Ludożerca (1987)
reżyseria: Łukasz Wylężałek

Absolutoryjny film Łukasza Wylężałka to rozgrywająca się w bliżej nieokreślonym miejscu i czasie metaforyczna opowieść o mechanizmach władzy. Władca (Zbigniew Zamachowski) – tyran i degenerat – ucztuje, udziela audiencji, wysłuchuje doradców i zażywa kąpieli, a po zaniedbanych i mrocznych pomieszczeniach rezydencji snują się jego dworzanie. Dostrzeżemy w filmie salę jadalną, gabinet, klatkę schodową, szatnię, bibliotekę oraz – udający sypialnię – buduar.

Łabędzi śpiew (1988)
reżyseria: Robert Gliński

Satyra na środowisko filmowe, dla którego w latach 80. XX wieku Łódź wciąż była mekką. Znany scenarzysta wraca popada w kryzys twórczy, próbuje więc ze swej niemocy uczynić temat filmu.

Obraz powstawał głównie w halach Wytwórni Filmów Fabularnych przy ul. Łąkowej 29, jest jednak scena zrealizowana w sali balowej pałacu Scheiblera. Zarejestrowano tu wystąpienie reżysera Rogozińskiego (Leon Niemczyk), które główny bohater filmu Stefan (Jan Peszek) ogląda w telewizji

Fotos z filmu. Kobieta patrzy w lustro. Dłońmi łapie policzki.
Pałacowe wnętrza. Dwóch mężczyzn w garniturach. Widziani w lustrzanym odbiciu.

Mansarda (1963)
reżyseria: Konrad Nałęcki

Film biograficzny o malarzu Aleksandrze Gierymskim, przedstawicielu realizmu i prekursorze polskiego impresjonizmu. W pałacu Scheiblera została nakręcona scena przyjęcia, jakie malarz (Leszek Herdegen) wydaje dla warszawskich artystów i koneserów sztuki. Obserwując krzątaninę kelnerów, widzimy przez chwilę kominek w sali balowej, przed którym ustawiono stół.

Hilary (Tadeusz Łomnicki) przybywający z wieścią, że zaproszeni goście nie przyjdą, wchodzi do sali balowej przez pokój mauretański. Przygotowane delikatesy czekające na stołach nie zmarnują się jednak – malarz zaprasza na salony bohemę artystyczną „prawdziwych reprezentantów sztuki”, którzy czekają na ulicy.

Między ustami a brzegiem pucharu (1987)
reżyseria: Zbigniew Kuźmiński

Kostiumowy melodramat z elementami komediowymi, ekranizacja napisanej pod koniec XIX wieku powieści Marii Rodziewiczówny pod tym samym tytułem.

Wnętrza pałacu Scheiblera odnajdujemy w filmowym Berlinie przełomu XIX i XX w. w dwóch różnych mieszkaniach. W jednym, w sali balowej, Dora von Eschenbach (Hanna Bedryńska) podejmuje śniadaniem bratanka Wentzla Croy-Dülmen (Jacek Chmielnik). Stół ustawiono w rogu na tle kominka i drzwi prowadzących do gabinetu. Buduar to sypialnia w domu Wentzla. Odbywają się tam lekcje polskiego, których udziela hrabiemu urodziwa żona (Monika Marciniak) jego plenipotenta. Podążając za jej wzrokiem, możemy obserwować rokokowe malowidło na suficie. W tym samym pomieszczeniu powstała scena, kiedy mężczyznę nachodzą w domu dwie kochanki. Przed ponętną nauczycielką języka polskiego hrabia udaje, że zapadł w letarg. Po jej wyjściu musi ukrywać się w szafie przed podejrzliwą Aurorą von Carolath przepytującą służącego Franza. Drzwi z lustrem w bogato zdobionej ramie, za którymi znika hrabia, w rzeczywistości prowadzą do garderoby Anny Scheibler. Opuszczająca sypialnię nieobecnego kochanka dama zatrzymuje się dłuższą chwilę w drzwiach do sąsiedniej biblioteki. Pokoje z pałacowego parteru są w filmowym świecie położone na piętrze berlińskiego domu Wentzla.

Wnętrza pałacowe. Przy suto zastawionym stole siedzi starsza kobieta i mężczyzna w średnim wieku. Za nimi siedzą dwie kobiety i mężczyzna.
Wnętrza pałacowe. Widziany z profilu Piotr Adamczyk

Nie ten człowiek (2010)
reżyseria: Paweł Wendorff

Bohater filmu za namową rodziców podejmuje pierwszą w życiu pracę – dostawcy zakupów. Przemierzając rowerem Łódź poznaje galerię osobliwych postaci.

Jeden z wątków opowieści został nakręcony we wnętrzach pałacu. Ogromne łoże Barona (Wojciech Pszoniak) ustawiono w sali balowej, na wprost kominka. Zasłonięte okna i lustra, baldachim nad łóżkiem obstawionym skomplikowaną aparaturą, gadżety na kominku czynią z przestronnej sali (zwanej także lustrzaną) pomieszczenie małe, mroczne i duszne. Służbówka, gdzie opiekun Barona drzemie przed telewizorem, znajduje się w pokoju kredensowym.

Palec boży (1972)
reżyseria: Antoni Krauze

Jeden z najważniejszych debiutów fabularnych początku lat 70. Ambitny chłopak z prowincji (Marian Opania), marzący o karierze scenicznej, staje przed komisją egzaminacyjną do szkoły aktorskiej.

Przesłuchania przyszłych aktorów są prowadzone w pałacowych wnętrzach. „Egzamin odbywa się w nastroju sadystyczno–groteskowym. Biedny kandydat na aktora stoi na estradzie w kostiumie gimnastycznym, który podkreśla raczej wady sylwetki. Egzaminator mechanicznie instruuje: Ma tu pan piłeczkę i pałeczkę, proszę podrzucać i chwytać to prawą, to lewą ręką, a jednocześnie podskakiwać w takt muzyki i recytować” – pisała Barbara Mruklik w „Kinie”.

Sala kinowa. Na jednym z krzeseł siedzi mężczyzna. Zgina się w pół w pozycji obronnej.
Kadr z fimu. Młoda kobieta trzyma skrzypce przy podbródku. Za nią stoi mężczyzna. Patrzy się na skrzypce.

Pavoncello (1967)
reżyseria: Andrzej Żuławski

Miejscem akcji niemal całego filmu jest willa na przedmieściach Rzymu, gdzie – podczas podróży do Włoch – zatrzymuje się zamożny Rosjanin Szczebieniew (Mieczysław Milecki) z młodą i piękną żoną Zinaidą (Joanna Kasperska). Wnętrze rzymskiej willi zagrały reprezentacyjne pokoje pałacu Scheiblera. Scenariusz filmu został oparty na opowiadaniu Stefana Żeromskiego pod tym samym tytułem.

W sali balowej gospodarze i ich goście słuchają gry zaproszonego przez Zinaidę młodego skrzypka Ernesta Fosci (Stefan Friedman). W tym samym pomieszczeniu Zinaida tańczy z Foscą, a w jednej z końcowych scen filmu, z kolejnym adoratorem.

W sali mauretańskiej Fosca, Szczebieniew i jego zaufany służący Jemielianow (Michał Pawlicki) grają w karty. Akcja wraca tu pod koniec filmu, kiedy to Fosca zastaje przy stoliku do gry Szczebieniewa, Jemielianowa i kolejnego kochanka Zinaidy (Jerzy Zelnik).

W szatni została natomiast nakręcona scena, w której opuszczającego w pośpiechu willę Foscę dogania Zinaida. Przeprasza za zachowanie męża i wyznacza skrzypkowi schadzkę.

Sypialnią Zinaidy stał się buduar. Wprawdzie w rzeczywistości znajduje się on na parterze, ale dzięki temu, że młodzi kochankowie skradają się tam po schodach, możemy przez kilka chwil obserwować wystrój klatki schodowej z imponującym malowidłem na suficie przedstawiającym alegorię Handlu i Rzemiosła, określanym także jako Gloryfikację rodziny Scheiblerów.

W samym buduarze kamera nie zatrzymuje się zbyt długo ani na rokokowym piecu, ani na malowidłach zdobiących sufit. Istotnym elementem scenografii są natomiast drzwi z lustrem. Widoczna jest smuga światła na podłodze w chwili, gdy Szczebieniew (na wózku inwalidzkim) zbliża się do sypialni żony, następuje ruch klamki i skrzypnięcie otwieranych, a następnie zamykanych drzwi. Parę kochanków widać w lustrze lekko uchylonych drzwi.

Podróż na wschód (1994)
reżyseria: Stefan Chazbijewicz

Debiutancki film Stefana Chazbijewicza zainspirowany powieścią Hermanna Hessego pod tym samym tytułem. Celem wyprawy jest poszukiwanie własnego „ja”, tożsamości i prawdy, którą można odbyć dopiero po odrzuceniu masek i ról społecznych.

W sali balowej pałacu Scheiblera odbywa się bal maskowy. Główna bohaterka (Katarzyna Skrzynecka), ukryta za srebrną maską, przegląda się w jednym z luster. Dostrzega kochanka flirtującego z inną kobietą. Z odsłoniętą twarzą rusza przez ciżbę przebierańców i przy akompaniamencie gitary tańczy flamenco. Partner porywa ją z tłumu. Kiedy bohaterka z partnerem kończą zabawę i opuszczają pałac, na paryskiej ulicy jest już dzień.

Kadr z filmu. W centrum młoda kobieta. Rozmyte tło.
Kadr z filmu. Kobieta i mężczyzna w objęciach. Kobieta otwiera usta.

Powrót wilczycy (1990)
reżyseria: Marek Piestrak

Horror ze stylowymi zdjęciami Janusza Pawłowskiego. Poeta i malarz Kamil Orzelski (Jerzy Zelnik) przyjeżdża z żoną (Grażyna Trela) na miesiąc miodowy do pałacu Ziembalskich, którym w filmie stał się pałac Scheiblera.

„Zagrały” wszystkie zabytkowe pomieszczenia na parterze: sala balowa, gabinet, buduar i schody, których skrzypienie miało potęgować nastrój grozy. Powrót wilczycy był też pierwszym filmem, w którym widać pomieszczenia pierwszego piętra.

Pożegnanie jesieni (1990)
reżyseria: Mariusz Treliński

Stylowa filmowa adaptacja napisanej w 1925 roku awangardowej powieści Stanisława Ignacego Witkiewicza pod tym samym tytułem.

Rezydencja Scheiblera stała się filmowym pałacem hrabiego Łohoyskiego (Jan Peszek), do którego gospodarz przyjeżdża z Atanazym Bazakbalem (Jan Frycz). Mężczyźni wchodzą do pałacu od strony dziedzińca, następnie kierują się przez westybul (ogród zimowy) i szatnię do gabinetu. Ciągną po podłodze nieprzytomnego barona Chwazdrygiela (Wojciech Walasik), a kiedy go zostawiają, kierują się ku wnętrzom pałacu – do sali balowej i mauretańskiej.

Kadr z filmu. Ciemne wnętrze. Dwie kobiety ubrane w balowe suknie, Jedna zgina kolana.
Kadr z filmu. Młoda kobieta i mężczyzna w średnim wieku ubrani na jasno. W tle park.

Rodzina Połanieckich (1978)
reżyseria: Jan Rybkowski
Marynia (1983)
Reżyseria: Jan Rybkowski

Na podstawie powieści Henryka Sienkiewicza Rodzina Połanieckich powstał serial pod tym samym tytułem oraz zrealizowany z fragmentów serialu kinowy film o burzliwej miłości Maryni Pławickiej (Anna Nehrebecka), córki zubożałego ziemianina, i młodego dziedzica fortuny Stacha Połanieckiego (Andrzej May).
Zabytkowe wnętrza Pałacu Scheiblera udawały wenecki apartament młodożeńców. „Do sceny nocy poślubnej został wynajęty w hotelu pokój z oknami wychodzącymi na gondole. W scenie widać, że chodzę w sukni, potem idę się przebrać w jakieś peniuary, więc wchodziłam do szafy, a reszta sceny była już kręcona w Łodzi” – wspominała Anna Nehrebecka.

Różaniec z granatów (1970)
reżyseria: Jan Rutkiewicz

Film opowiada historię polskiego żołnierza (Daniel Olbrychski) – bojownika Brygad Międzynarodowych w Hiszpanii, który w 1936 roku dostał się do niewoli. Scenariusz filmu został oparty na opowiadaniu Ksawerego Pruszyńskiego pod tym samym tytułem.

Pałac Scheiblera stał się siedzibą sztabu frankistowskiej armii. Sala jadalna pełniła funkcję biura, w sali balowej znajdowało się natomiast oficerskie kasyno. Na krótką chwilę w filmie pojawia się też klatka schodowa.

Kadr z filmu. Mężczyzna leży na łóżku. Jedną dłonią dotyka głowy, w drugiej trzyma szklankę. Obok łóżka różaniec z dużym krzyżem.
Kadr z filmu. Przy stole siedzą młody mężczyzna i kobieta. Pomiędzy nimi stoi starszy mężczyzna. Wszyscy ubrani w stroje z epoki. Na oknie rośliny

Shirley (2009)
reżyseria: Jonathan Desoindre

Etiuda studenta łódzkiej Szkoły Filmowej. Pałac jest w niej rezydencją Shirley, bohaterki filmu (Lilly Bloom) – młodej arystokratki, dziedziczki wielkiej fortuny.

W pierwszej ze scen nakręconych w fabrykanckiej rezydencji Shirley rozmawia z byłym opiekunem (Piotr Krukowski). Ostra wymiana zdań rozpoczyna się w gabinecie i kończy na klatce schodowej w chwili, gdy Shirley otwiera drzwi prowadzące do biblioteki. Kolejne ujęcie ma miejsce w bibliotece, gdzie bohaterka przyjmuje ambitnego przemysłowca, który dziękuje za pomoc finansową, a przy okazji prosi dziewczynę o rękę. Po raz ostatni akcja przenosi się do wnętrza pałacu, gdy Shirley w pośpiechu opuszcza dom, by podążyć do umierającej przyjaciółki. Dziewczyna przebiega przez szatnię i gabinet, zagląda też na moment do biblioteki, skąd zabiera pistolet.

Stawka większa niż życie (1968)
reżyseria: Andrzej Konic, Janusz Morgenstern

Jeden z najpopularniejszych polskich seriali. Główny bohater Stanisław Kolicki (Stanisław Mikulski) z racji niezwykłego podobieństwa do niedawno aresztowanego oficera niemieckiego Hansa Klossa, zajmuje miejsce swojego „sobowtóra” w Abwehrze i jako agent J-23 rozpoczyna misję szpiegowską.

W czwartym odcinku Cafe Rose rezydencja Scheiblerów jest ekskluzywnym domem uciech w Stambule, gdzie Kloss przybywa z misją usunięcia angielskiego szpiega działającego w konsulacie III Rzeszy. Większość scen rozgrywa się w sali balowej. Radca handlowy konsulatu – Witte (Janusz Bylczyński) i współpracujący z nim Grek, Christopulis (Edmund Fetting) ustalają tam plan działania, sącząc drinki i przyglądając się tańczącym wschodnim pięknościom. Widz kilkakrotnie towarzyszy bohaterom idącym klatką schodową. Tam m.in. ma miejsce pierwsze spotkanie Klossa z właścicielką lokalu – Rose Arens (Alina Janowska). W charakterze pełnego bibelotów pokoju pani Rose „wystąpił” gabinet. Kilka minut spędzamy także w sali mauretańskiej, gdzie Kloss przegrywa w karty z Wittem i Christopulisem.

Tytułowy Żelazny Krzyż z szóstego odcinka to najwyższe odznaczenie wojskowe III Rzeszy, którym uhonorowano Klossa za wykrycie spisku na życie Heinricha Himmlera. Spisek stanowił efekt zręcznie przeprowadzonej przez agenta J-23 intrygi, której prawdziwym celem była likwidacja niemieckich oficerów uznanych przez polskie podziemie za zbrodniarzy wojennych. Uroczysta gala z odznaczeniem Klossa Żelaznym Krzyżem ma miejsce w sali balowej pałacu Scheiblera udekorowanej flagami ze swastyką i portretem Hitlera. Hans powoli przechodzi przez całą salę i zatrzymuje się na progu sali mauretańskiej.

Kadr z filmu. Biało - czarne zdjęcie. W centrum mężczyzna.
Kadr z filmu. Dwoje młodych ludzi. W tle grobowce.

Umarli rzucają cień (1978)
reżyseria: Julian Dziedzina

Sensacyjna historia z okupacją w tle na podstawie powieści Andrzeja Wydrzyńskiego pod tym samym tytułem.

W pałacowym gabinecie została nakręcona scena schadzki Julii, agentki gestapo (Ewa Wiśniewska) z hauptsturmführerem Haferem (Piotr Fronczewski) – widać w niej wenecką mozaikę Antonia Salviatiego (1886) i bogatą snycerkę.

Vabank (1981)
reżyseria: Juliusz Machulski

Film, osadzony w realiach lat 30. XX wieku, to pełna wirtuozerii w scenariuszu i dialogach, opowieść o zemście fenomenalnego kasiarza Kwinty (Jan Machulski) na nieuczciwym wspólniku (Leonard Pietraszak).

W filmie wykorzystano fotoplastikon będący perłą muzealnej kolekcji. Kwinto i Duńczyk (Witold Pyrkosz) oglądają akty (Duńczyk: „Obejrzyj sobie. Ostatnia szansa, wkrótce sprzedaję to pudło”). W kolejnej scenie we wnętrzu zabytku przyjaciele omawiają plan skoku na bank Kramera, w innej dzielą się pieniędzmi ze skoku na bank.

Kadr z filmu. Na pierwszym planie siedzący tyłem mężczyzna, niewyraźny. Przed nim elegancko ubrany mężczyzna.
Kadr z filmu. Wnętrze pałacu. Rodzina ubrana w odświętne stroje z epoki.

Ziemia obiecana (1974)
reżyseria: Andrzej Wajda

Powieść Władysława Reymonta o przyjaźni Polaka, Żyda i Niemca w XIX-wiecznej stolicy przemysłu, świecie wielkiego bogactwa i niewyobrażalnej nędzy, stała się kanwą do realizacji filmu uznawanego za jeden z najważniejszych w historii polskiej kinematografii.

Wśród licznych łódzkich lokacji znalazł się pałac Scheiblera, przedstawiony jako dom dla Mady Müller (Bożena Dykiel), gdy wyjdzie za mąż. W filmie wchodzący po schodach Müller (Franciszek Pieczka) zdejmuje buty: „Ja nie kupuję stare graty jak Grunspan. Ja mam pieniądze na nowe”. W gabinecie częstuje Borowieckiego (Daniel Olbrychski) cygarem. Potem oprowadza go po pałacu. W sali balowej gość podziwia malowidła i złocone dekoracje. Müller namawia go, by z nim założył spółkę. Liczy też, że zachęci go do ożenku ze swoją córką. Widzimy ich na klatce schodowej i we wszystkich reprezentacyjnych salach pałacu. Na koniec Müller prowadzi Karola do – jak mówi – hiszpańskiego pokoju. „To nie jest hiszpański pokój. Papa myli się. To jest nasz mauretański pokój. Każdy porządny pałac ma pokój chiński albo japoński” – tłumaczy wystrojona Mada Müllerówna. „– Pan to sam tak urządzał? – pyta Borowiecki. – Ja za to sam płaciłem – odpowiada fabrykant. – To państwo tu nie mieszka w pałacu. Nie szkoda, żeby tak pusty stał?” – pyta Borowiecki. – Po co? Niech sobie stoi. Mnie jest bardzo wygodnie w moja stara chałupa. Wszyscy budują pałace, no to ja też. Wszyscy mają salon, ja też mam. Kosztuje drogo, ale niech kosztuje. Mnie stać. Ludzie mają wiedzieć. Müller ma pieniądze i ma pałace”.

W pokoju mauretańskim znajduje się także buduar Lucy Zuckerowej, gdzie rozgrywa się – wycięta po przemontowaniu filmu w 2000 roku – scena miłosna z Borowieckim.

W Pałacu Scheiblera nakręcono również ostatnie sceny filmu, w których migawki z pałacowych wnętrz przeplatają się z obrazami opustoszałych hal fabrycznych i strajkujących robotników, zgromadzonych przed bramą przędzalni na Księżym Młynie.

Złodzieje serc (2011)
reżyseria: Piotr Gralak

Tancerka (Kamila Wojciechowicz) porzucona przez kochanka, wiąże się z początkującym aktorem (Krzysztof Pyziak). Na wernisażu tajemniczy terapeuta (Łukasz Gajdzis) proponuje, że wynajmie tancerkę jako swoją dziewczynę do towarzystwa.

W pałacu powstała scena, w której dziewczyna wchodzi z towarzyszem do westybulu. W tym samym czasie terapeuta zaglądają do wnętrza stojącego w bibliotece mutoskopu, obserwuje – niczym przez wizjer – wchodzącą do pałacu parę. Następnie przechodzi do sali jadalnej i podchodząc do jednego z okien opuszcza żaluzję. Pozostajemy w jadalni, gdzie zgromadzeni goście piją szampana. Mężczyzna, przemierzając salę mauretańską, wchodzi do sali balowej, gdzie odbywa się seans jego nadprzyrodzonych mocy. Tymczasem aktor rozgląda się po opustoszałej sali jadalnej. Obrazy z sali balowej i jadalnej nakładają się na siebie.

Złodzieje serc to jeden z nielicznych zrealizowanych w pałacu filmów, w którym „zagrały” podłogi – zrekonstruowana w sali mauretańskiej i oryginalna w sali balowej. Pojawiają się w końcowych scenach filmu.

Kadr z filmu. Rozmyty obraz. Na pierwszym planie kobieta stojąca tyłem. Przed nią siedzący mężczyzna.
Skip to content