A
B
bąbelki
bronek
browar
browarek
brymucha
butelka
bąbelki
Rok produkcji: 2018
Tytuł, reżyser: Misz masz, czyli Kogel Mogel 3, reż. Kordian Piwowarski
Scena z filmu: Marlena (Katarzyna Skrzynecka): – No Piotruś, na co czekasz, otwieraj bąbelki!
Wyjaśnienie: Bąbelki, czyli szampana. Najpewniej, chodziło o wino musujące. Przypomnijmy piosenkę „Czy te oczy mogą kłamać” z tekstem Agnieszki Osieckiej: „On zapomina na rok te dziewczyny z bardzo długimi nogami, co wracają nad ranem nie same – woli ciszę z radzieckim szampanem…
bronek
Rok produkcji: 2005
Tytuł, reżyser: Pitbul, seria 1, odc. 4, reż. Patryk Vega
Scena z filmu: Kmieciak (Joachim Lamża), gangster, do Goebbelsa (Andrzej Grabowski), który dorabia remontując łazienkę: – Bronka strzelisz?
Wyjaśnienie: Bronek, czyli browar, czyli piwo.
browar
Rok produkcji: 2001
Tytuł, reżyser: Cześć Tereska, reż. Robert Gliński
Scena z filmu: Renata (Karolina Sobczak): – Masz u mnie browara.
Wyjaśnienie: Masz u mnie piwo
browarek
Rok produkcji: 2015
Tytuł, reżyser: Carte Blanche, reż. Jacek Lusiński
Scena z filmu: Wuefista (Andrzej Blumenfeld) do młodzieży na wycieczce: – Co pijemy, browarek czy soczek?
Wyjaśnienie: Browarek, piweczko, piwerko – czułość.
brymucha
Rok produkcji: 1974
Tytuł, reżyser: Nie ma mocnych, reż. Tadeusz Chmielewski
Scena z filmu: Pawlak (Wacław Kowalski) wylicza potrzeby na wesele: – Gatunkowej dziesięć [butelek], reszta brymucha będzie. Kargul: – Oj, Kaźmierz, kto by tutaj pił samogon!
Wyjaśnienie: Brymucha, samogon, innymi słowy bimber.
butelka
Rok produkcji: 1974
Tytuł, reżyser: Historia pewnej miłości, reż. Tadeusz Wiszniewski
Scena z filmu: Ojciec Haliny (Henryk Hunko) do Edka (Andrzej Mellin): – A co to za czasy nastały, żeby kawaler bez butelki przychodził?
Wyjaśnienie: Butelka, jak butelka. Chodzi o zawartość.
C
chlapnąć
chlać
człowiek trunkowy
chlapnąć
Rok produkcji: 1966
Tytuł, reżyser: Bumerang, reż. Leon Jeannot
Scena z filmu: Pasażer: – 10 minut postoju. To piwka zdążymy chlapnąć? Kierowca autobusu: – Nawet jeden głębszy.
Wyjaśnienie: „Piwka” – wiadomo, zwróćmy uwagę na czułość, zdrobnienie. „Chlapnąć” – wypić. „Jeden głębszy”, czyli kieliszek mocniejszego alkoholu, najpewniej wódki.
chlać
Rok produkcji: 2015
Tytuł, reżyser: Ciało/Body, reż. Małgorzata Szumowska
Scena z filmu: Ćwiczenie na terapii grupowej. Terapeutka (Maja Ostaszewska): – Za co go bijesz? Olga (Justyna Suwała) – Bo chleje!
Wyjaśnienie: Chlać, czyli permanentnie, a przynajmniej często i dużo pić.
człowiek trunkowy
Rok produkcji: 1957
Tytuł, reżyser: Pętla, reż. Wojciech J. Has
Scena z filmu: Zenek (Tadeusz Fijewski) do Kuby (Gustaw Holoubek) w barze „Pod Orłem”: – Człowiek trunkowy z człowiekiem trunkowym zawsze musi trzymać blat.
Wyjaśnienie: Pijak, tu bardziej alkoholik
D
E
F
G
gorzała
gorzała
Rok produkcji: 2002
Tytuł, reżyser: Edi, reż. Piotr Trzaskalski
Scena z filmu: W rozmowie gangsterów (Jacek Lenartowicz, Grzegorz Stelmaszewski): – Gorzałą handlować.
Wyjaśnienie: Gorzała, czyli wódka.
H
I
J
jeden głębszy
jeden głębszy
Rok produkcji: 1966
Tytuł, reżyser: Bumerang, reż. Leon Jeannot
Scena z filmu: Pasażer: – 10 minut postoju. To piwka zdążymy chlapnąć? Kierowca autobusu: – Nawet jeden głębszy.
Wyjaśnienie: „Piwka” – wiadomo, zwróćmy uwagę na czułość, zdrobnienie. „Chlapnąć” – wypić. „Jeden głębszy”, czyli kieliszek mocniejszego alkoholu, najpewniej wódki.
K
karbid
karbid
Rok produkcji: 1974
Tytuł, reżyser: Wiosna panie sierżancie, reż. Tadeusz Chmielewski
Scena z filmu: Kierownik izby wytrzeźwień Wyderko (Tadeusz Fijewski) do mieszkańców filmowego Trzebiatowa (Szydłowiec): – Pijecie różne świństwa! Karbid do bimbru wrzucacie! Zajzajer dolewacie! Świństwo takie, że gębę wykrzywia. (…) Przecież można uczciwie. Po chrześcijańsku. (…) Wystarczy wziąć dwa kilo cukru, kilogram gruszek begramutek, zalać to wszystko pięcioma litrami wody. – A nie śmierdzi to przypadkiem? – Ani trochę. W domu trzymałem. Nie ma mowy, żeby kto wykrył.
Wyjaśnienie: Podobno bimber wzmacniano onegdaj karbidem, dlatego, że pochłania wodę i zostaje wówczas więcej etanolu. Musiało to okropnie smakować i śmierdzieć, stąd oburzenie Wyderki.
L
lorneta
lorneta
Rok produkcji: 1966
Tytuł, reżyser: Bariera, reż. Jerzy Skolimowski
Scena z filmu: Oberkelner (Ryszard Pietruski) do bohatera (Jan Nowicki): – Podać lornetę?.
Wyjaśnienie: „Lornetę”, czyli kieliszek wódki w PRL podawało się z zakąską. Mogły to być zimne nóżki nazywane „meduzą”, jajko z majonezem, śledź w śmietanie czy tatar.
M
mała wódka
mała wódka
Rok produkcji: 1985
Tytuł, reżyser: Och Karol, reż. Roman Załuski
Scena z filmu: Roman Dolny, przyjaciel Karola (Zdzisław Wardejn): – Robię w sobotę małą wódkę, przyjdziesz?
Wyjaśnienie: Mała wódka to synonim niezobowiązującej „domówki”, ale i swego rodzaju zaklęcie, tak jak „wychodzę na dwa piwa”. Jeden kolega kiedyś powtarzał drugiemu: „Jak ty mnie zapraszasz na jedno, to ja później śpię na wycieraczce, bo żona nie chce mnie do domu wpuścić”
N
na gazie
napity
napoje wyskokowe
niedopity
na gazie
Rok produkcji: 1956
Tytuł, reżyser: Człowiek na torze, reż. Andrzej Munk
Scena z filmu: Dróżnik Sałata (Zygmunt Zintel) o maszyniście Orzechowskim (Kazimierz Opaliński): – Od razu zmiarkowałem, że jest na gazie.
Wyjaśnienie: „Na gazie”, tak samo jak „pod gazem” – pijany.
napity
Rok produkcji: 1977
Tytuł, reżyser: Kochaj albo rzuć, reż. Sylwester Chęciński
Scena z filmu: Mania Pawlak, żona Kazimierza (Maria Zbyszewska): – Czy choć on nie za bardzo napity, aby?
Wyjaśnienie: Napity, czyli pijany.
napoje wyskokowe
Rok produkcji: 1990
Tytuł, reżyser: Kramarz, reż. Andrzej Barański
Scena z filmu: Edward Chruścik (Roman Kłosowski) opowiada o swoich losach przed sądem: – Inny na moim miejscu pieniądze topiłby w napojach wyskokowych.
Wyjaśnienie: Napoje wyskokowe, czyli alkohol.
niedopity
Rok produkcji: 2002
Tytuł, reżyser: Edi, reż. Piotr Trzaskalski
Scena z filmu: Jurek (Jacek Braciak) do Ediego (Henryk Gołębiewski) w domu Księżniczki (Aleksandra Kisio), scena przed telewizorem: – Niedopity jesteś, czy jak?
Wyjaśnienie: Czyli nie wypił tyle, by czuć się wyluzowanym.
O
oblać
oblać
Rok produkcji: 2005
Tytuł, reżyser: Rodzinka.pl, seria 1, odc. 1, reż. Patrick Yoka
Scena z filmu: Natalia (Małgorzata Kożuchowska) do koleżanki, która dostała awans: – Wow! To musimy to oblać, koniecznie!
Wyjaśnienie: Oblać, opić, czyli celebrować alkoholem.
P
pod gazem
pod wpływem
połówka
poniewierać
przedwczorajszy
pod gazem
Rok produkcji: 1948
Tytuł, reżyser: Skarb, reż. Leonard Buczkowski
Scena z filmu: Witold (Jerzy Duszyński): – Grunt, żeby parowóz nie był pod gazem, tylko pod parą.
Wyjaśnienie: Żart słowny – żeby być nie po alkoholu, tylko gotowym do natychmiastowego działania
__________________________________________________________________________________________________________________
Rok produkcji: 1971
Tytuł, reżyser: Nie lubię poniedziałku, reż. Tadeusz Chmielewski
Scena z filmu: Bogdan Łazuka, grający sam siebie, po wyjściu z knajpy wędruje przez Warszawę wzdłuż torów tramwajowych. Na widok samochodu mówi: – Ja nigdy nie prowadzę pod gazem.
Wyjaśnienie: „Pod gazem”, czyli po alkoholu.
pod wpływem
Rok produkcji: 2018
Tytuł, reżyser: Kler, reż. Wojciech Smarzowski
Scena z filmu: Policjant do kolegi: – A księdzu daj balonik, bo pod wpływem było prowadzone.
Wyjaśnienie: Pod wpływem, czyli po alkoholu. Było prowadzone, czyli prowadził samochód.
połówka
Rok produkcji: 1997
Tytuł, reżyser: Kiler, reż. Juliusz Machulski
Scena z filmu: Siara (Janusz Rewiński) do Kilera (Cezary Pazura): – No to dawaj tę połówkę.
Wyjaśnienie: Jak łatwo się domyślić, Kiler wyjmuje pół litra wódki.
poniewierać
Rok produkcji: 2004
Tytuł, reżyser: Wesele, reż. Wojciech Smarzowski
Scena z filmu: Pan młody (Bartłomiej Topa): – Poniewierać ma, a nie smakować.
Wyjaśnienie: O alkoholu. Masz się upić, a nie szukać smaku.
przedwczorajszy
Rok produkcji: 1964
Tytuł, reżyser: Rysopis, reż. Jerzy Skolimowski
Scena z filmu: Mężczyzny obserwuje uliczną awanturę: – Człowiek rano do pracy wstaje, a hołota przedwczorajsza jeszcze.
Wyjaśnienie: Teoretycznie „wczorajszy” oznacza „skacowany”, tu jednak chodzi o to, że „hołota” wciąż pijana.
R
S
samogon
setka
spijać
sto i śledzik
stopnie
strzelać lufę
szkło
samogon
Rok produkcji: 1974
Tytuł, reżyser: Nie ma mocnych, reż. Tadeusz Chmielewski
Scena z filmu: Pawlak (Wacław Kowalski) wylicza potrzeby na wesele: – Gatunkowej dziesięć [butelek], reszta brymucha będzie. Kargul: – Oj, Kaźmierz, kto by tutaj pił samogon!
Wyjaśnienie: Brymucha, samogon, innymi słowy bimber.
setka
Rok produkcji: 1976
Tytuł, reżyser: Przepraszam, czy tu biją, reż. Marek Piwowski
Scena z filmu: Mężczyzna przebrany za „niedźwiedzia”, z którym można było zrobić sobie zdjęcie w ZOO (Jan Himilsbach): – Weź, polej po secie.
Wyjaśnienie: Seta – 100 ml wódki. Dziś „małpka”. Choć historycznie, jak mówiła dla TVN dr Katarzyna Kłosińska, językoznawca Rady Języka Polskiego, słowo “małpka” było już znane na początku XX wieku. Występowało ono w gwarze warszawskiej i wówczas oznaczało malusieńkie butelki wódki o pojemności 80 gramów czyli mniej niż setka.
__________________________________________________________________________________________________________________
Rok produkcji: 2016
Tytuł, reżyser: Artyści, seria 1, odc. 2, reż. Monika Strzępka
Scena z filmu: Jeden z aktorów do barmana (Marcin Pempuś): – Nalej mi setkę, złociutki.
Wyjaśnienie: Setka, niezmienne znaczenie. 100 ml wódki.
spijać
Rok produkcji: 1966
Tytuł, reżyser: Bariera, reż. Jerzy Skolimowski
Scena z filmu: Sprzedawca „Przyjaciółki” (Zdzisław Maklakiewicz) przysiada się w knajpie do bohatera (Jan Nowicki): – Ja tu kiedyś, proszę pana, przychodziłem i spijałem wódkę z kieliszków.
Wyjaśnienie: „Spijał”, czyli wypijał to co zostało.
sto i śledzik
Rok produkcji: 1960
Tytuł, reżyser: Gangsterzy i filantropi, reż. Jerzy Hoffman, Edward Skórzewski
Scena z filmu: Kelner przekazuje barmance zamówienie klienta: – Pani Kaziu, sto i śledzik.
Wyjaśnienie: „Sto”, czyli setka wódki. Swoją drogą, imię Kazimiera współcześnie straciło na popularności. W 2020 roku zostało nadane tylko trzem dziewczynkom* (na podstawie dane,gov.pl)
stopnie
Rok produkcji: 2005
Tytuł, reżyser: Ranczo, seria 1, odc. 1, reż. Wojciech Adamczyk
Scena z filmu: W czasie próbowania bimbru Kusy (Paweł Królikowski), Lucy (Ilona Ostrowska) i pełnomocnik wójta: – Nooo… z 70 stopni ma!
Wyjaśnienie: Stopnie, czyli promile. Bardzo mocny musiał być ów bimber.
strzelać lufę
Rok produkcji: 1997
Tytuł, reżyser: Kiler, reż. Juliusz Machulski
Scena z filmu: Siara (Janusz Rewiński) do Kilera (Cezary Pazura): – No to dawaj tę połówkę.
Wyjaśnienie: Jak łatwo się domyślić, Kiler wyjmuje pół litra wódki.
szkło
Rok produkcji: 1983
Tytuł, reżyser: Alternatywy 4, reż. Stanisław Bareja
Scena z filmu: Dźwigowy Kotek (Kazimierz Kaczor): – Dobra. To w warsztacie za 15 minut. I weź ze sobą szkło.
Wyjaśnienie: Szkło, czyli kieliszki lub szklanki. Wiadomo po co. Bohaterowie porozumiewają się za pomocą niedopowiedzeń.
T
U
ubzdryngolić się
urżnąć
ubzdryngolić się
Rok produkcji: 1974
Tytuł, reżyser: Wiosna panie sierżancie, reż. Tadeusz Chmielewski
Scena z filmu: Sierżant (Józef Nowak) do śpiewaka ludowego Tumanka (Witold Dederko): – Znowu się pan ubzdryngolił, skoro panu ubranie zabrali. – E, tam. Popiłem troszeczkę, ale żeby mi zaraz radio psuć.
Wyjaśnienie: „Ubzdryngolił”, czyli upił się.
urżnąć
Rok produkcji: 1990
Tytuł, reżyser: Ucieczka z kina Wolność, reż. Wojciech Marczewski
Scena z filmu: Aktor grający profesora (Władysław Kowalski), ojca Małgorzaty w filmie „Jutrzenka”, pyta siedzącego na widowni cenzora (Janusz Gajos): – Gdzie się pan tak urżnął?
Wyjaśnienie: Czyli upił.
__________________________________________________________________________________________________________________
Rok produkcji: 1998
Tytuł, reżyser: Matki, żony i kochanki, odc. 13, reż. Juliusz Machulski
Scena z filmu: Dorota (Gabriela Kownacka): – Ale my tu nie przyszliśmy się urżnąć. Michał (Krzysztof Stroiński): – Ale ja się urżnąłem w filharmonii.
Wyjaśnienie: Upić się, niezmiennie od lat 30.
__________________________________________________________________________________________________________________
Rok produkcji: 1933
Tytuł, reżyser: Jego ekscelencja subiekt, reż. Michał Waszyński
Scena z filmu: Rozmowa znajomych, sprzedawców: – Urżnę się dziś na trupa. – Musowo. W sylwestra to jest obowiązek społeczny [z czasem zmieniło się w „urżnąć się w trupa”]
Wyjaśnienie: Upić się do nieprzytomności; współcześnie „urżnąć się / zalać się w trupa”
W
wczorajszy
wytrzeźwiałka
wczorajszy
Rok produkcji: 1964
Tytuł, reżyser: Rysopis, reż. Jerzy Skolimowski
Scena z filmu: Mężczyzny obserwuje uliczną awanturę: – Człowiek rano do pracy wstaje, a hołota przedwczorajsza jeszcze.
Wyjaśnienie: Teoretycznie „wczorajszy” oznacza „skacowany”, tu jednak chodzi o to, że „hołota” wciąż pijana.
wytrzeźwiałka
Rok produkcji: 1995
Tytuł, reżyser: Tato, reż. Maciej Ślesicki
Scena z filmu: Policjant pyta kolegę o pijanego Suleckiego (Bogusław Linda): – Zabieramy go na wytrzeźwiałkę?
Wyjaśnienie: Wytrzeźwiałka, czyli izba wytrzeźwień. Częściej używane jest „na izbę”.
Z
zabalować
zajzajer
zalkoholizować
zaprawić
zabalować
Rok produkcji: 2002
Tytuł, reżyser: Edi, reż. Piotr Trzaskalski
Scena z filmu: Jurek (Jacek Braciak) do Ediego (Henryk Gołębiewski) w melinie: – Żeś wczoraj zabalował.
Wyjaśnienie: Zabalował, poszalał, upił się.
zajzajer
Rok produkcji: 1974
Tytuł, reżyser: Wiosna panie sierżancie, reż. Tadeusz Chmielewski
Scena z filmu: Kierownik izby wytrzeźwień Wyderko (Tadeusz Fijewski) do mieszkańców filmowego Trzebiatowa (Szydłowiec): – Pijecie różne świństwa! Karbid do bimbru wrzucacie! Zajzajer dolewacie! Świństwo takie, że gębę wykrzywia. (…) Przecież można uczciwie. Po chrześcijańsku. (…) Wystarczy wziąć dwa kilo cukru, kilogram gruszek begramutek, zalać to wszystko pięcioma litrami wody. – A nie śmierdzi to przypadkiem? – Ani trochę. W domu trzymałem. Nie ma mowy, żeby kto wykrył.
Wyjaśnienie: Podobno bimber wzmacniano onegdaj karbidem, dlatego, że pochłania wodę i zostaje wówczas więcej etanolu. Musiało to okropnie smakować i śmierdzieć, stąd oburzenie Wyderki.
zalkoholizować
Rok produkcji: 1958
Tytuł, reżyser: Kalosze szczęścia, reż. Antoni Bohdziewicz
Scena z filmu: – Pan Hipek znowu się zalkoholizował. Fotograf (Zygmunt Zintel): – Co Pan chce? Święta.
Wyjaśnienie: „Alkoholizować się”, czyli pić alkohol
zaprawić
Rok produkcji: 1971
Tytuł, reżyser: Jak daleko stąd jak blisko, reż. Tadeusz Konwicki
Scena z filmu: Przechodnie do Andrzeja (Andrzej Łapicki), podtrzymującego pijaną Musię (Maja Komorowska): – Zaprawili się ostro.
Wyjaśnienie: Mocno się upili.